Onafhankelijke medische dienst

Wageningen, 30 november 2023

Betreft: onafhankelijke medische dienst binnen de overheid

Oplossing uitvoeringsproblemen in de sociale zekerheid:

een onafhankelijke medische dienst binnen de overheid.

Het toenemende tekort aan verzekeringsartsen binnen UWV brengt de uitvoering van de Sociale Verzekeringen in gevaar. In de huidige situatie worden er in de uitvoering kunstgrepen toegepast waarbij de wet wordt overtreden en er sprake is van onterechte ongelijke uitkomsten voor de uitkeringsgerechtigden. Burgers blijven daardoor in de kou staan en het UWV schiet tekort in het uitvoeren van zijn maatschappelijke taak. NOVAG ziet in het oprichten van een onafhankelijke medische dienst voor keuringen, een oplossing.

Waarom is er in deze tijd van ruim voldoende artsen op de arbeidsmarkt een tekort bij het UWV?

Omdat het werk van verzekeringsarts op dit moment onaantrekkelijk is. Dat was niet altijd zo. In het oude uitvoeringsstelsel, met de bedrijfsverenigingen en de Gemeenschappelijke Medische Dienst (GMD) was er een schaarste aan artsen. Desondanks kozen toen voldoende artsen voor het vak van verzekeringsarts. De medici organiseerden zelf hun werk in de GMD.
Bij de oprichting van het UWV veranderde dat. Sinds de oprichting worden de verzekeringsartsen aangestuurd door managers. Deze managers zijn geen medici en richten hun sturing vooral op de kwantiteit en efficiency. Kwaliteit komt vaak op de tweede plaats.

De focus op efficiency staat op gespannen voet met de eed die artsen hebben gezworen of de belofte die ze hebben gedaan om hun vak integer uit te voeren. Door de druk om kwantiteit te leveren zouden de artsen aan kwaliteit moeten inleveren; dat is in strijd met hun artseneed/belofte. Verzekeringsartsen worden hierdoor bedreigd in hun professioneel functioneren en ervaren op dat vlak een onveilige werkomgeving. Het gevolg is dat artsen vaak al na korte tijd gewerkt te hebben in het vak, weer vertrekken. Ondanks dat het UWV veel artsen weet aan te nemen, blijft het artsentekort daarom bestaan en wordt er geen recht gedaan aan een eerlijke uitvoering van de sociale zekerheid.

Een andere oorzaak van het gebrek aan werkplezier bij verzekeringsartsen bij het UWV is dat de ICT ondersteuning ernstig tekortschiet. Daardoor gaat veel kostbare tijd verloren wat tot frustratie leidt.

Het probleem is niet nieuw. Zo is in de afgelopen jaren met het UWV het Professioneel Statuut overeengekomen waarin is vastgelegd hoe om te gaan met medische werk en medici binnen het UWV. Dit statuut is onlangs geactualiseerd maar wordt bijna voortdurend overtreden door het UWV. Vaak handelt het UWV daarmee in strijd met zowel wetgeving als de doelstelling van de overheid en de maatschappelijke taak van UWV.

De NOVAG heeft jarenlang overlegd met de raad van bestuur van UWV over oplossingen voor de onvrede van en het tekort aan verzekeringsartsen maar dat heeft weinig tot geen resultaat opgeleverd. Adviezen werden terzijde geschoven en het UWV bleef zijn eigen koers varen. Het resultaat is dat verzekeringsartsen met bij het UWV met steeds meer medewerkers steeds minder sociaal medische beoordelingen uitvoert. De door de managers gewenste efficiencyslag is dus mislukt.

De Algemene Ledenvergadering van NOVAG heeft het standpunt ingenomen dat de problemen in de uitvoering alleen opgelost kunnen worden als de artsen niet langer onder management van het UWV vallen en er een onafhankelijke medische dienst binnen de overheid gevormd

wordt. De leden hebben aangegeven dat de voorkeur uitgaat naar arbeidsvoorwaardelijk aansluiten bij de overheid in een non-profit constructie. Een onafhankelijke medische dienst geeft een veilige omgeving voor verzekeringsartsen om in te functioneren en oefent toezicht uit op de kwaliteit van het werk, omdat deze organisatie gestuurd kan worden vanuit de medische inhoud. Zoals in het verleden is gebleken werken artsen graag in zo’n organisatie en zal het huidige artsen tekort kunnen worden opgelost. Dure inhuurkrachten zijn niet langer nodig en de kosten zijn lager.

Samengevat zijn de voordelen van de nieuwe dienst:

1. Het verzekeringsartsen tekort wordt opgeheven.
2. De sociale verzekeringswetten kunnen voor iedereen gelijk en conform de maatschappelijke doelstelling uitgevoerd worden.
3. De administratieve ondersteuning is eenvoudig.
4. De ICT ondersteuning is meer toegesneden op het werk en dus eenvoudiger en goedkoper.
5. In een puur medische omgeving zal de kwaliteit toenemen.

Onafhankelijke medische dienst, concreet:

Deze nieuwe organisatie zal geleid worden door een medisch directeur en een economisch directeur. Daarnaast is een raad van commissarissen (rvc) of een raad van toezicht (rvt) nodig, waarin de sociale partners vertegenwoordigd zijn. De rvc/rvt houdt actief toezicht en kan adviseren maar ook ingrijpen bij onvoldoende functioneren van de directie of een van de leden ervan. 

Het aantal medische units zal gelijk zijn aan het huidige aantal vestigingen.

Onder de directie zullen 5 medische managers leidinggeven aan de verzekeringsartsen in hun regio. Om hun taken uitvoerbaar te houden zal er per kantoor een verzekeringsarts zijn die “meewerkend voorman” is en eerste aanspreekpunt is voor de regiomanager. Er wordt hiermee gestreefd naar een platte organisatie die snel en doeltreffend kan werken.

Voor de huisvesting gaat de voorkeur uit naar kantoren van het UWV, voor zover dat mogelijk is, waarbij het betreffende deel van het kantoor duidelijk zichtbaar de identiteit van de nieuwe medische organisatie draagt. Indien er onvoldoende ruimte is op een UWV kantoor zal naar elders uitgeweken worden.

De nieuwe dienst zal, in eerste instantie medische adviezen geven en slechts verzekeringsartsen en direct ondersteunende medewerkers in dienst hebben. Indien later zou blijken dat de dienst beter uitgebreid kan worden met andere disciplines, kan dat zeker overwogen worden. Voor het opzetten van de nieuwe organisatie en daarmee het opheffen van het tekort aan artsen is het gewenst om te starten met uitsluitend een medische dienst.

De medische adviezen zullen niet alleen de sociale wetten behelzen die door het UWV worden uitgevoerd, maar kunnen ook uitgebracht worden aan andere opdrachtgevers, zoals centrale- en lokale overheden en de Sociale Verzekeringsbank. Ook aan bedrijven kunnen in voorkomende gevallen onafhankelijke medische adviezen worden gegeven,

zoals deskundigenoordelen. Wij hebben gemerkt dat daar grote behoefte aan is. Momenteel ontmoedigt UWV dit soort aanvragen zoveel mogelijk omwille van het tekort aan verzekeringsartsen, ondanks de meerwaarde van dit soort onafhankelijke adviezen bij bijvoorbeeld verschil in visie tussen werkgever en werknemer.

NOVAG bestuur

Wim van Pelt, voorzitter

Ida Hoornstra, vicevoorzitter

Truus Engelhart, secretaris